Instagrant là một chương trình mà Solana Foundation cho tiền cá nhân hoặc tổ chức để tạo ra các hoạt động có đóng góp tích cực cho hệ sinh thái của Solana. Một câu hỏi mình thường xuyên phải trả lời khi hoạt động trong cộng đồng Superteam: “Làm sao để mình apply Instagrant thành công” và bài viết này để giải đáp thắc mắc đó.
A. Nếu mình là Solana Foundation ở thời điểm đầu năm 2023, mình sẽ …
Trước khi apply grant, mình muốn đặt bản thân vào tâm thế của người sẽ duyệt grant - và ở đây là Solana Foundation. Nếu mình apply grant thì điều quan trọng nhất mình mô tả chưa phải là mình làm gì mà là MÌNH SẼ ĐEM LẠI GÌ cho Solana Foundation. Vậy, mình sẽ tìm hiểu xem Solana Foundation quan tâm tới cái gì? Bản chất mọi Blockchain đều là cloud computing; và với vai trò là 1 cloud computing thì đối tượng sử dụng trực tiếp của hầu hết các Blockchain là builder: lập trình viên, người xây dựng sản phẩm và các technical writer chứ không phải là người dùng cuối, trader hay flipper.
Chính vì vậy (đặc biệt trong mùa bear) theo mình, thì mối quan tâm của Solana Foundation (khi duyệt grant) theo mình có 4 ý chính:
- Tăng số lượng Solana Builder
- Tăng kiến thức và kỹ năng cho Solana Builder (chất lượng)
- Tăng cường trang bị cho Solana Builder
- Hoàn thiện hệ sinh thái Solana
1. Tăng số lượng Solana Builder
Có nhiều góc nhìn khác nhau trong việc tăng số lượng Solana Builder, trong đó mình có 2 góc cơ bản: (1) kinh nghiệm làm việc của builder nói chung (sinh viên / đi làm) cũng như độ thân thuộc của builder với blockchain (2) kỹ năng chính mà builder này có thể đóng góp cho hệ sinh thái. Với 2 góc nhìn đó, mình có bảng sau:
Xây dựng & kinh doanh sản phẩm | Tạo ra sản phẩm: Lập trình, test, … | Phân phối sản phẩm: sáng tạo nội dung, marketing, … | … | |
Sinh viên, chưa biết về Blockchain | ||||
Sinh viên, đã từng build trên Blockchain | ||||
Ngươi đi làm, chưa biết về Blockchain | ||||
Người đi làm, đã từng build trên Blockchain |
Lý do mình chia theo các góc nhìn và các ô trên vì:
- Tuổi đời + trạng thái sự nghiệp khiến thông điệp convert sang Solana của mỗi nhóm sẽ khác nhau (sinh viên thì cần cái mới, người đi làm cần thu nhập và sự ổn định).
- Độ thông thuộc với Blockchain khiến nội dung convert khác nhau.
- Và cuối cùng, với mỗi loại kỹ năng khác nhau của đối tượng cần convert mình sẽ cần các gợi ý khác nhau về loại sự nghiệp mà đối tượng có thể phát triển trên hệ sinh thái Solana.
Với các ô như vậy, bạn có thể viết, quay video hay thậm chí làm app (BuildStation là 1 ví dụ), tổ chức hội thảo, …
Dưới đây là 1 số ví dụ một số grant đã được duyệt trong nhóm này:
2. Tăng kiến thức và kỹ năng cho Solana Builder
Khác với nhóm “Tăng số lượng"; đối tượng mục tiêu của nhóm tăng chất lượng đã có kiến thức cơ bản về Solana. Cái họ cần không phải là các bài Hello World hay các bài phân tích cơ bản / giới thiệu về hệ sinh thái mà họ cần những chủ đề chuyên sâu hơn.
Mình có thể tạm chia các nhóm kiến thức bao gồm:
- Kiến thức cơ bản của việc BUIDL: vòng đời sản phẩm, tài chính doanh nghiệp, luật, quản trị, tuyển dụng, gọi vốn, quản trị tăng trưởng, …
- Kiến thức đặc thù của Blockchain & Solana: tokenomics, các best practise theo ngành DeFi, NFT, Game, … hoặc các best practise trong từng giai đoạn sản phẩm, ví dụ: gần đây có 1 deep dive về cách $BONK làm airdrop và cách nó thay đổi tư duy về airdrop của cộng đồng Solana, …
- Kiến thức về hệ sinh thái theo ngành, cái gì đã có, cái gì chưa có và cái gì có thể cải tiến
Về kỹ năng mình có thể chia ra:
- Kỹ năng cơ bản: Kỹ năng thiết kế trải nghiệm sản phẩm, kỹ năng thiết kế bảo mật, kỹ năng phát triển đối tác, …
- Kỹ năng đặc thù của Blockchain & Solana: Kỹ năng tìm kiếm Program để sử dụng lại để tăng tốc phát triển sản phẩm, Kỹ năng tìm talent trong hệ sinh thái Solana, …
Với các kỹ năng và kiến thức nêu trên, bạn có thể có nhiều hình thức thể hiện từ viết, quay video, làm d.app, tổ chức workshop, …
Dưới đây là 1 số grant được duyệt trong nhóm này:
3. Tăng cường trang bị cho Solana Builder
Nhóm này hướng tới việc tạo ra các trang bị để Solana Builder xây dựng sản phẩm nhanh và chất lượng cao hơn. Mình xin được gợi ý một số góc nhìn sau:
- Góc nhìn về giai đoạn sản phẩm (và ngành): Xây dựng sản phẩm có nhiều giai đoạn, từ lên ý tưởng, viết phần mềm, kiểm thử tới triển khai, đo đạc và kinh doanh. Mỗi giai đoạn cần các công cụ khác nhau. Ví dụ: ở giai đoạn lên ý tưởng bạn có thể có cung cấp DAO canvas model cho người thiết kế như thế này: https://daocanvas.webflow.io/, hoặc bạn có thể cung cấp các template figma cho giai đoạn thiết kế ux mà tối ưu cho Solana, hoặc phổ biến nhất là các open-source giúp giai đoạn viết phần mềm dễ hơn.
- Các hình thức trang bị mà bạn có thể cung cấp: Ngoài các bộ mã nguồn mở, bạn có thể cung cấp các dịch vụ như index data hoặc tư vấn, outsource, hay site review như https://daomasters.xyz/, …
Dưới đây là 1 số grant được duyệt trong nhóm này:
4. Hoàn thiện hệ sinh thái Solana
Xây dựng hệ sinh thái cũng như xây nhà; bạn muốn lắp rèm thì cần phải hoàn thiện nội thất, muốn làm nội thất cần hoàn thiện xây thô, …
Tương tự thế với Solana: bạn không thể làm DeFi nếu user không có Wallet, cũng không thể trading nếu chưa có Asset, không thể làm marketplace nếu chưa có Creator, …
Solana Foundation nhận thức được một khó khăn lớn trong xây dựng hệ sinh thái là KHÔNG PHẢI CÁI GÌ CÓ GIÁ TRỊ CŨNG RA TIỀN. Điều này không phải mới xảy ra; nó đã xảy ra với mọi hệ sinh thái công nghệ trước đây. Ví dụ: hệ sinh thái mobile cũng chỉ nở rộ khi Android ra đời vì nó là mã mở và cho phép nhiều nhà sản xuất phần cứng sáng tạo ra nhiều thiết bị hoàn thiện hơn vì không phải chi quá nhiều cho việc xây hệ điều hành. Nhưng, ai sẽ bỏ tiền làm hệ điều hành FREE & OPENSOURCE? Tương tự thế, ngành chip design mới chỉ phát triển mạnh & đa dạng hơn khi có RISC V - cho dù ngành này có tuổi đời lâu nhất trong ngành máy tính.
Chính vì vậy nên Foundation sẽ ưu tiên những gì có đóng góp cho hệ sinh thái và không có mô hình kinh doanh. Nếu bạn viết 1 phần mềm giúp hoàn thiện hệ sinh thái nhưng không biết kiếm tiền thế nào, Grant là dành cho bạn.
Dưới đây là 1 số grant đã được duyệt:
B. OK, mình xác định được giá trị với hệ sinht hái Solana rồi, nhưng mình không biết nên xin bao nhiêu tiền …
Cách tư duy về Grant pricing theo mình nên là:
- Không ai giàu lên bằng Grant cả
- Nhưng Grant giúp chúng ta bắt đầu làm 1 thứ có ý nghĩa và bản thân ta cũng yêu thích
Vậy nên chúng ta nên chọn pricing ở mức hợp lý với công sức bỏ ra, thường tính theo thời gian bỏ vào việc xây dựng nếu Grant được chấp thuận.
Một số gợi ý tại 1/2023 là:
- Bài viết nên dưới 200-300$/1 bài. Bạn nên apply theo serie nhiều bài và dùng bài đầu tiên để minh chứng khả năng. Hoặc nếu bạn apply 1 bài thì nên nộp kèm dàn ý. Tất nhiên nếu bạn làm thứ gì đó rất giá trị hoặc phải bỏ nhiều công nghiên cứu thì pricing cao hơn vẫn được chấp nhận (nhưng cần giải thích rõ).
- Phần mềm nên dưới $5,000 cho 1 version chạy được và đem lại giá trị RÕ RÀNG cho cộng đồng. Đồng thời, thời gian thực thi nên giới hạn dưới 3 tháng. Chú ý: bạn cần nghiên cứu trước xem đã có ai làm phần mềm dạng đó chưa, nếu có rồi thì tại sao lại cần bạn làm lại.
- Sự kiện & Workshop: Nêu dưới $500 cho 1 sự kiện khoảng 50 người. Nếu bạn làm sự kiện lớn thì nên đưa ra trên Discord của Superteam để có ý kiến của cộng đồng.
C. Hmm, nhỡ grant bị reject thì sao, mình chưa apply đâu còn phải chỉnh sửa nhiều lắm …
Các bạn GenZ có câu: đói thì phải ăn mà yêu là phải nói. Grant application cũng vậy, bạn hãy coi việc bị reject là chắc chắn nhưng sau khi bị reject bạn có thể tìm hiểu để có phương án cải thiện application (có thể vẫn là idea đó) cho lần nộp tiếp theo.
Ngoài ra, còn 1 tâm lý giấu idea vì sợ bị người khác apply mất. Theo mình đây cũng là 1 e ngại không đáng có. Nếu bạn nghĩ hời hợt tới mức chỉ nghe qua mà người khác có thể trộm idea của bạn thì khả năng cao hoặc là idea đó đã được submit trước đây, hoặc là 99% nó sẽ bị từ chối do submission của bạn có chất lượng thấp.
OK, vậy tiếp theo mình nên làm gì để có thể tham gia Instagrant?
Các bước cơ bản như sau:
- Tham gia Discord của Superteam.
- Thảo luận trong "find-collaborators” để tìm cảm hứng cho ý tưởng, tìm team mate và lập team săn Instagrant.
- Nộp đơn tại https://vn.superteam.fun/instagrants-1
- Chia sẻ cho bạn bè về Instagrant
- Và nếu bạn trúng giải nhớ làm theo các bước tại đây https://vn.superteam.fun/my-instagrant-submission-is-accepted-whats-next
Good luck !!!